Help, mijn puber is onhandelbaar!

De puberteit kan een achtbaan van emoties zijn, zowel voor tieners als voor hun ouders. Terwijl je tiener opgroeit, ontstaan er onvermijdelijk momenten van conflict, onbegrip en zorgen. Maar tot welk punt is pubergedrag normaal, en wanneer is er misschien meer aan de hand? In dit artikel lees je wat normaal pubergedrag is, hoe je ermee omgaat en wat je kunt doen als het echt niet meer gaat.

Wat is normaal puberaal gedrag?

De meeste kinderen komen in de puberteit als ze tussen de 10 en 14 jaar oud zijn. Hun lichaam verandert en ze zoeken in deze periode naar hun eigen identiteit, onafhankelijkheid en hun plaats in de wereld. Voor jou als ouder kan dit een uitdagende tijd zijn, waarin je je kind soms bijna niet meer herkent. Gelukkig is er meestal geen reden tot zorgen. Het is normaal als je puber:

• stemmingswisselingen heeft

Door hormonale veranderingen kunnen tieners het ene moment vrolijk zijn en het volgende moment teruggetrokken of prikkelbaar.

• zoekt naar onafhankelijkheid

Dit kan zich uiten in het uitdagen van grenzen, meer tijd willen doorbrengen met vrienden dan met familie, of in discussie gaan over regels.

• andere interesses krijgt

Pubers kunnen plotseling van hobby’s wisselen, nieuwe vriendengroepen vormen, of zich anders gaan kleden als een manier om zichzelf te uiten.

• experimenteert

Veel kinderen proberen in hun puberteit nieuwe dingen uit. Ook risicovol gedrag is in bepaalde mate normaal, zoals experimenteren met alcohol of andere middelen.

• onzeker is

Pubers zijn vaak onzeker over zichzelf en hun plaats in de wereld. Dit kan zich uiten in constant vragen om bevestiging, zich zorgen maken over hun uiterlijk, of angst om niet goed genoeg te zijn.

Omgaan met pubergedrag

Ook al is het gedrag van je puber te verklaren, toch kun je als ouder soms met je handen in het haar zitten. Wat kun je doen om de communicatie met je puber zo goed mogelijk te laten verlopen? Een paar tips:

• Probeer te begrijpen wat je puber doormaakt en probeer te begrijpen waar bepaald gedrag vandaan komt. Misschien is je zoon of dochter wel heel onzeker over die puistjes, of bang om er niet bij te horen. Door begripvol te reageren, laat je zien dat de gevoelens van je kind er mogen zijn en dat jij een veilige haven bent om deze gevoelens te uiten.
• Praat open met elkaar. Zorg dat je kind weet dat het thuis altijd dingen kan bespreken, zonder bang te zijn voor een boze reactie. Laat zien dat je er bent om te luisteren, zonder meteen te oordelen. Een goed moment om te praten kan zijn tijdens het avondeten, of als jullie samen de hond uitlaten.
• Regels zijn belangrijk, maar wees flexibel. Misschien wil je kind later uitblijven dan jij oké vindt. Bespreek samen wat een goede tijd is, en leg uit waarom je je zorgen maakt als het te laat wordt.
• Laat sommige dingen los: Er zijn dingen die voor jou heel belangrijk zijn, terwijl het jouw puber weinig tot niets interesseert. Denk bijvoorbeeld aan een opgeruimde kamer of bepaalde zaken netjes regelen en plannen. Probeer je puber hier wat ruimte in te geven. Accepteer dat ze niet alles op de manier doen waarop jij het graag zou zien. Niet alles is het waard om een conflict over te beginnen. Choose your battles.
• Let op de goede dingen. Als je tiener de afwas doet zonder te mopperen, of een jonger broertje of zusje helpt, laat dan merken dat je dat ziet en waardeert.
• Zoek hulp als het nodig is. Een gesprek met de mentor op school, of zelfs met een psycholoog, kan soms helpen als je er zelf niet uitkomt.
• Zorgen voor een puber kan stressvol zijn. Zorg goed voor jezelf, zodat je er voor je kind kunt zijn. Ga op tijd naar bed, eet gezond, en vind tijd voor je eigen hobby’s. 

Wanneer is er meer aan de hand?

Hoewel veel van het gedrag tijdens de puberteit als normaal kan worden beschouwd, zijn er bepaalde signalen die kunnen wijzen op diepere problemen. Heeft je puber last van langdurige neerslachtigheid of extreme stemmingswisselingen? Dan kan dit een teken zijn van een depressie. Ook aanhoudende eetproblemen, slaapproblemen of extreem risicovol gedrag (zoals verslaving, zelfbeschadiging of onveilig seksueel gedrag) is reden om hulp in te schakelen. Je kunt in dit geval altijd contact opnemen met je huisarts. Hij of zij zal je, indien nodig, doorverwijzen naar de juiste specialist.

Verbinding met je puber

In de puberteit worstelen veel tieners met grote levensvragen en -uitdagingen, zoals seksualiteit, carrièrekeuzes en hun plaats in de maatschappij. Ondanks de ingewikkelde gesprekken die je hierover misschien voert, geeft het je de kans om je opgroeiende tiener beter te leren kennen. Onthoud dat ook deze tijd voorbij gaat en geniet zoveel mogelijk van de momenten samen. Meer weten over dit onderwerp? Neem contact op of bekijk ons cursusaanbod.