Spraak en taal stimuleren

Je kunt als ouder verschillende dingen doen om de spraak- en taalontwikkeling van je kind te stimuleren. Hieronder vind je een aantal tips.

Praat met je kind

Het is belangrijk om veel met je kind te spelen en te praten. Bijvoorbeeld:

• Benoem de personen en de dingen in de omgeving: ‘Daar is (papa) mama!’ of: ‘Kijk, daar is de poes.’
• Praat over wat je aan het doen bent en over wat je kind aan het doen is.
• Praat over wat je kind ziet, hoort, voelt, proeft en ruikt. Zeg bijvoorbeeld: ‘Dat is een auto, die rijdt door de straat’ of: ‘Wat is die appel lekker.’
• Gebruik échte woorden. Je kind zegt misschien: ‘Waf’ als het de hond ziet. Antwoord dan met: “Ja, daar is de hond, die zegt: ‘Waf!’
• Neem de tijd om goed te kijken en luisteren naar je kind. Je merkt dan waar het mee bezig is en daar kun je dan met elkaar over praten.
• Beantwoord de vragen van je kind, maar stel zelf ook vragen. Antwoord geven stimuleert het denken en de taalontwikkeling van je kind.
• Als je gevoelens benoemt, leert je kind gevoelens van zichzelf en anderen kennen, en ook zelf gevoelens uitdrukken. Zeg bijvoorbeeld: ‘Je vindt het niet leuk dat je nu moet opruimen.’
• Herhaal de zinnen van je kind, maak ze langer of voeg er informatie aan toe. Dat kun je het best op een vragende, uitnodigende manier doen. Je kind zegt bijvoorbeeld: ‘Ik toren maakt.’ Dan zeg jij: ‘Heb je een toren gemaakt?’ Op die manier wordt je kind uitgenodigd om verder te praten.

Ook is het goed om op vaste momenten gesprekken met je kind te voeren, bijvoorbeeld als het thuiskomt van de peuterspeelzaal. Maar ook tijdens het eten of bij het naar bed gaan. Laat je kind vertellen wat het heeft gedaan en vertel ook wat je zelf hebt gedaan.

Veel ervaringen en veel soorten ervaringen

Om een grote woordenschat te ontwikkelen, is het nodig dat je kind veel meemaakt en in verschillende situaties komt. Op een station zie je andere dingen dan thuis, en gebruik je dus ook andere woorden. Verder leren kinderen zo dat een woord verschillende betekenissen kan hebben. Een bank is bijvoorbeeld een ding om op te zitten, maar ook een gebouw waar je geld kunt halen. Noem de namen van dingen, mensen en dieren. Zeg bijvoorbeeld: ‘Kun je me het kopje aangeven dat op de tafel staat?’ Zeg liever niet: ‘Geef me dat.’

Spelenderwijs leren

Speel veel spelletjes met je kind. Vooral spelletjes waarbij je van beurt moet wisselen zijn goed. Samen spelen is een goede manier om veel met elkaar te praten. Ook spelletjes waarbij je doet alsof, zijn heel goed voor de taalontwikkeling. Verder zijn er veel spelletjes waarbij je kind woorden leert en leert nadenken en onthouden, zoals lotto en memory. Laat je kind ook veel met andere kinderen spelen.

Jonge kinderen zijn geboeid door liedjes en versjes. Als je kind iets ouder wordt, vindt het woordgrapjes heel leuk en begint het te rijmen. Samen rijmen kost weinig tijd, is gezellig en is heel goed voor de taal en het denken van je kind. Verder is het een goed idee om leuke taalspelletjes te spelen, zoals ‘ik zie, ik zie wat jij niet ziet’.

Voorlezen

Dagelijks voorlezen is leuk en gezellig, en kinderen leren er veel van, vooral als ze actief meedoen. Vertel ook af en toe een verhaal over iets wat je kind heeft meegemaakt, of een fantasieverhaal. Bijvoorbeeld met behulp van afbeeldingen. Praat samen over het verhaal of laat je kind het navertellen.

Zorg dat je verschillende soorten boeken in huis hebt, zoals prentenboeken, informatieboeken, voorleesboeken en boeken met liedjes en rijmpjes. Ook zijn er kindertijdschriften en luisterboeken. Je kunt hiervoor natuurlijk ook naar de bibliotheek gaan.

Computer en televisie

Digitale voorleesboeken, ook wel ‘levende boeken’ genoemd, zijn heel goed voor de taalontwikkeling. Als je samen kijkt, kun je uitleg geven en er samen over praten. Er zijn ook goede televisieprogramma’s, websites en apps voor peuters vanaf twee jaar. Kijk vooral samen met je kind. Dan is het pas echt leerzaam.

Kennismaken met schrift

Vanaf drie jaar krijgt je kind belangstelling voor schriftelijk taalgebruik. Op een speelse manier kun je kinderen al letters en cijfers leren en uitleggen hoe je een boodschappenlijst maakt of een kaart stuurt aan oma.